سیالات مایع و گازی و تفاوت آن ها در حین عملیات هات تپ

سیالات مهم ترین جزء عملیات هات تپ را تشکیل می دهند. سیالات به طور مداوم تحت تنش برشی تغییر شکل می دهند. سیالات انواع مختلفی دارند اما مهم ترین سیالاتی که در عملیات هات تپ با آن ها سر و کار داریم سیالات مایع و گازها هستند. تنش برشی بر روی یک سیال باعث حرکت یا جریان یافتن سیال می شود. سیالاتی که در صنایع مختلف به صورت مواد خام اولیه و یا محصولات اولیه و ثانویه مورد استفاده قرار می گیرند درون خطوط لوله ای در جریان اند که این خطوط در برخی مواقع نیاز به انشعاب گیری پیدا می کنند. انشعاب گیری از این خطوط به منظور انتقال این سیالات به واحد ها یا مناطق دیگر صورت می گیرد تا سایت کاری گسترش پیدا کند و یا از این سیالات به منظور خدات رسانی به عموم افراد استفاده شود.

هر کدام از سیالات مایع و گازی رفتارهای منحصری از خود بروز می دهند که در حین عملیات هات تپ باید این رفتارها را مد نظر قرار داد. توجه به این رفتارها سبب می شود اصول ایمنی مربوط به سیال در پروژه های مختلف، متفاوت باشد. ضمنا اگر بخواهیم در این مساله واکاوی بیشتری داشته باشیم و حساسیت بیشتری به خرج دهیم باید بگوییم که هر سیال چه مایع و چه گازی بسته به ماهیت خود رفتارهای ویژه ای دارد که ممکن است سیال هم نوع خود این رفتارها را نداشته باشد. به عنوان مثال متان و هیدروژن سولفید هر دو سیال گازی هستند اما سولفید هیدروژن گازی به شدت سمی و خورنده است اما متان دارای خاصیت خورندگی نمی باشند.

سیالات گازی و مایع در عملیات هات تپ
سیالات گازی و مایع در عملیات هات تپ

تفاوت سیالات گازی و مایع

فشار

فشار یک سیال در خط لوله میزان نیرویی است که به دیواره ی لوله وارد می کند. در عملیات هات تپ خروجی انشعاب مهم ترین نقطه ای است که باید در برابر فشار سیال استحکام و مقاوت کافی داشته باشد. سیالات مایع فشار بیشتری نسبت به گازها به دیواره های لوله وارد می کنند. در نقطه انشعاب نیز مایعات با تلاطم بیشتری وارد لوله انشعابی می شوند. بنابراین میزان استحکام اتصالات باید در این نقطه بیشتر باشد.

نشتی سیال

از طرفی دیگر گازها نشتی بیشتری در مقایسه با مایعات دارند. در برخی پروژه های هات تپ نشتی گازهایی مانند سولفید هیدروژن در نزدیکی محل عملیات شرایط عملیات را با سختی دوچندان همراه ساخته بود و تیم اجرایی را مجبور ساخت تا در حین اجرای عملیات از انواع ماسک های شیمیایی استفاده کنند. استنشاق گازها به راحتی اتفاق می افتد و در صورتی که افراد حاضر در فاز عملیاتی از وسایل حفاظت شخصی استفاده نکنند ممکن است به مسمومیت حاصل از استنشاق گاز مبتلا شوند.

اشتعال و آتش سوزی

گازها با سرعت بیشتری وارد واکنش های شیمیایی می شوند. اشتعال و انفجار پس از آن در حین عملیات هات تپ محتمل است اگر این عملیات با شرایط ایمن و اصول فنی انجام نشود. به عنوان مثال جوشکاری بر روی خطوط لوله ای که تحت فشار سیالات گازی هستند محتمل تر از خطوط لوله ای است که تحت فشار سیالات مایع هستد. جوشکاری در صورت ضخیم نبودن لوله، حرارت لازم برای اشتعال و انفجار گازها را تأمین می کند. این مسأله با میزان کمتری برای مایعات نیز صدق می کند. برش دستگاه هات تپ بر روی لوله نیز یکی از مراحل هات تپ است که زاینده حرارت بالایی است. این برش بر روی خطوط لوله تحت فشار سیالات گازی، باید با دقت بیشتری انجام شود.

هات تپ در چه عملیاتی استفاده می شود؟

عملیات هات تپ را می توان به صورت مستقل و همچنین به عنوان زیرمجموعه و مکمل در انواع عملیات خدمات رسان به خطوط لوله به کار برد. در عملیات هات تپ به طور کلی از دستگاهی با همین نام استفاده می کنیم که به توسط آن قادر خواهیم بود که خط لوله را برش بزنیم. برشی که با استفاده از دستگاه هات تپ بر روی خطوط لوله ایجاد می شود می تواند با مقاطع و سایزهای گوناگون اجرا شود.

عملیات مختلفی برای خدمات رسانی و تعمیرات خطوط لوله وجود دارد که می توانند در کنار دیگر اعمال و دستگاه ها از عملیات هات تپ و دستگاه آن نیز استفاده کنند. همچنین صاحبان خط لوله و تیم کنترل کننده آن، تصمیماتی مبنی بر گسترش سایت کاری خود و نیز انتقال برخی از خطوط لوله، اخذ می کنند و در این راستا متقاضی اجرای عملیات هات تپ در سایت کاری خود می شوند.

عملیات هات تپ
عملیات هات تپ

هات تپ در چه عملیاتی استفاده می شود؟

انواع عملیاتی که هات تپ می تواند به صورت مستقل و یا مکمل در آن ها اجرا شود، عبارت اند از:

  • ایجاد انشعاب جدید به منظور گسترش و انتقال خطوط لوله و بهره برداری از سیال مورد نظر در دیگر سایت ها و واحدها.
  • انسداد خط لوله
  • عملیات استاپل

الف) ایجاد انشعاب جدید

خطوط لوله در محل پالایشگاه ها، واحدهای صنعتی و پتروشیمی، نیروگاه ها و نیز خطوط لوله آب و گاز حاوی سیالاتی هستند که استفاده های گوناگونی از این سیالات خواهد شد. به عنوان مثال برخی از آن ها برای خدمات رسانی به عموم افراد استفاده می شوند (آب و گاز). برخی دیگر از این سیالات به عنوان مواد خام در بازار عرضه می شوند و برخی دیگر نیز برای ترکیب شدن با سایر سیالات و تشکیل محصولی ثانویه مورد استفاده قرار می گیرند. ممکن است تیم کنترل کننده و هدایت کننده این خطوط تصمیم بر گسترش سایت کاری خود داشته باشند و در این راستا تلاش کنند تا سایت کاری خود را گسترش دهند. به همین منظور از برخی از مهم ترین خطوط لوله را با استفاده از انشعابات جدید انتقال می دهند.

انشعاب گیری از این لوله ها با استفاده از جدیدترین روش انشعاب گیری، یعنی عملیات هات تپ انجام می شود.

ب)انسداد خط لوله 

برعکس شرایط فوق، در برخی مواقع نیاز است تا یکی از خطوط لوله را مسدود کنند و مسیر سیال را از قسمتی از خطوط لوله به بخشی دیگر منتقل نمایند. به همین منظور از عملیات هات تپ به عنوان عملیات مکمل استفاده می کنند. هات تپ در چنین شرایطی تکمیل کننده ی عملیات های استاپ یا انسداد خط لوله است. این عملیات دارای اتصالات خطوط لوله است که با دیگر اتصالات خطوط لوله قدری متفاوت اند. این اتصالات در قسمت زیرین خود دارای کلاهکی هستند. در واقع این اتصالات از درون دارای محفظه ای هستند که محل قرار گیری پلاگ های مسدود کننده خط لوله است. این پلاگ ها توسط دستگاهی به نام دستگاه استاپل درون لوله جایگذاری می شود و خط را برای همیشه مسدود می سازد. در ابتدای این عملیات و پیش از جاسازی پلاگ درون خط لوله از عملیات هات تپ به منظور برش دادن خط لوله استفاده می شود. تفاوت عملیات هات تپ در این عملیات با دیگر اعمال در این است که با استفاده از دستگاه هات تپ می بایست دو حفره را در دو سوی دیواره ی لوله ایجاد کنیم تا بستر و فضای مناسب برای لانه گزینی پلاگ مسدود کننده وجود داشته باشد.

ج)  عملیات استاپل

استاپل به مسدودسازی موقت خط لوله اطلاق می شود. این عملیات به منظور تعمیر و بهبود بخشی به خطوط لوله ای که در  برخی مواضع دچار آسیب دیدگی شده اند، انجام می شود. در استاپل، با استفاده از عملیات هات تپ، چهار حفره را در دو سمت منطقه ی آسیب دیده اجرا می کنند. دو حفره مخصوص ایجاد مسیری فرعی به نام بای پس است. با استفاده از بای پس مسیر سیال را از موضع آسیب دیده منحرف می کنند. و با استفاده از دو حفره ی دیگر مسیر ورود سیال به موضع آسیب دیده را به صورت موقتی مسدود ساخته و سپس با شیرهای ایزوله این منطقه را عاری از سیال می سازند. سپس لوله آسیب دیده از با استفاده از دستگاه های برش از خط لوله جداکرده و لوله جدید و بدون نقصی را جایگزین آن می کنند. پس از جوشکاری یا اتصال لوله جدید به خط لوله، پلاگ های مسدود کننده موقت را از محل خود خارج می کنند و جریان را درون خط اصلی برقرار می سازند. در چنین شرایطی دیگر نیازی به استفاده از بای پس نخواهد بود و این لوله را نیز از فاز عملیاتی جدا می کنند و خط لوله را به شکل اولیه خودباز می گرداند.

استفاده از عملیات هات تپ به صورت روز افزون در سراسر جهان و ایران در حال افزایش است. هات تپ نسبت به دیگر روش های انشعاب گیری مزیت هایی دارد که از جمله آنها می توان به عدم توقف در سرویس دهی خط لوله و سرعت اجرای عملیات انشعاب گیری اشاره کرد. 

شیر توپی Ball Valve و کاربرد آن در هات تپ

شیر توپی Ball valve نمونه ای از شیرهای گردان است که با استفاده از آن می توان جریان عبور سیالات مختلف را قطع و وصل کرد. در مرکز مجرای شیر توپی یا بال ولو قطعه ی کروی شکلی وجود دارد. این قطعه ی کروی شکل در مرکز خود روزنه ای دارد که باز یا بسته بودن این روزنه جریان سیال را برقرار ساخته و یا مسدود می کند. این روزنه را می توان با ۹۰ درجه چرخش و به صورت ربع گرد مسدود و یا باز کرد. در عملیات هات تپ که بر روی خطوط لوله ی مختلف اجرا می شود از شیر توپی یا بال ولو استفاده می شود. در عملیات هات تپ از خطوط لوله ی مختلف در سایت های گوناگون مثل پالایشگاه ها و مجتمع های پتروشیمی انشعاب تهیه می کنیم. تهیه انشعاب به شیوه ی هات تپ در مجاورت سیال درون لوله انجام می شود. بدیهی است که برای ایجاد انشعاب باید حفره ای به اندازه ی مقطع لوله ی انشعابی بر روی لوله ایجاد کنیم تا به سیال درون لوله دسترسی داشته باشیم و سپس آن را به درون لوله ی انشعابی هدایت کنیم. در عملیات هات تپ این حفره را بر روی خطوط لوله ی تحت فشار ایجاد می کنیم. بهره برداری از این خطوط در حین اجرای عملیات هات تپ متوقف نمی شود و در نقاط پایین دست خط لوله همچنان می توان از سیال بهره برداری کرد. اما سوارخ کردن لوله ای درون آن سیال با فشار مشخصی در جریان است، نیاز به ساز و کاری دارد که با استفاده از آن بتوان مانع از خروج سیال به بیرون از محیط لوله شد و از نشت آن جلوگیری کرد. همچنین در کنار سیستم نشت بندی باید سیستم دیگری وجود داشته باشد که با استفاده آن بتوان جریان سیال را کنترل و قطع و وصل کرد.

شیر توپی Ball valve
شیر توپی Ball valve

در عملیات هات تپ نشت گیری محل حفره بر عهده ی اتصالات خطوط لوله است که انواع مختلفی دارند و هر کدام به نحوی محل برش هات تپ را آب بندی و نشت گیری می کنند.

همچنین کنترل و قطع و وصل کردن جریان سیال در عملیات هات تپ بر عهده ی ولو یا شیر صنعتی است که شیر توپی یا بال ولو یکی از انواع ولوهایی است که در عملیات هات تپ مورد استفاده قرار می گیرد و موضوع مورد بررسی ما در این نوشته است.

حفره ای که بر روی لوله ایجاد می شود (برش لوله) نیز به توسط دستگاه هات تپ ایجاد می شود. این دستگاه دارای اجزای برشی است که با استفاده از آن برشی بر روی لوله ایجاد خواهد شد. این برش به صورت دایره ای است و مقطع آن با مقطع لوله ی انشعابی برابر است.

شیرهای توپی را در دسته ی شیرهای on/off قرار می دهند و کاربری آن ها با کنترل ولوها متفاوت می باشد. 

شیر توپی Ball Valve

شیر توپی یکی از انواع ولوهایی است که بر روی خطوط لوله مورد استفاده قرار م یگیرد و با استفاده از آن می توان جریان سیال را قطع و وصل کرد و یا میزان فشار سیال را با استفاده از آن کنترل کرد. شیر توپی نسبت به دیگر انواع ولوها پرکاربرد تر است و دلیل این کاربرد زیاد نیز عمر طولانی، دوام بالا و آب بندی قابل قبول است.

از بال ولوها در مسیر سیالاتی با آلودگی بالا استفاده می شود. این شیرها در برابر این جریانات مقاومت بیشتری از خود نشان می دهندو همچنین زمانی که فشار سیال بالا باشد شیرهای توپی را در مسیر سیال نصب می کنند و با استفاده از آن جریان را تحت کنترل می گیرند. مقاومت شیر توپی در برابر فشار بالای سیال بسیار مناسب است.

همان طور که می دانید آب بندی سیالات گازی نسبت به آب بندی سیالات مایع حساس تر و سخت است. شیر توپی این عمل را در مسیر سیالات گازی به خوبی انجام می دهد و همان طور که اشاره کریدم از میزان آب بندی بالایی برخوردار است.

این شیرها وزن کمی دارند و نصب آن ها بر روی خط لوله، نیاز به نیروی بارگیری چندانی ندارد. همچنین نصب آن ها بر روی خط لوله ساده است.

بال ولوهای چند راهی نیز وجود دارند که با استفاده از آن می توان مسیر جریان سیال را کنترل کرد و به آن جهت داد.

شیرهای توپی را در مباحث ابزار شناسی و ابزار دقیق با شکل زیر می شناسند.

نماد شیر توپی
نماد شیر توپی

 

نحوه ی عملکرد شیر توپی Ball valve

برای درک بهتر عملکرد شیرهای توپی بهتر است تا ابتدا قطعه ی متحرک و کروی شکل این شیرها را مورد بررسی قرار دهیم.

یک قطعه ی کروی یا توپی را تصور کنید که بر روی آن حفره ای وجود دارد. ای حفره در شیرهای توپی محل عبور سیال از درون شیر است. قطعه ی کروی شکل شیرهای توپی در مرکز محفظه ی شیر وجود دارد. با چرخش اهرم شیر این قطعه به میزان ۹۰ درجه (ربع گرد) می چرخد. چرخش این قطعه سبب می گردد تا حفره ی مرکزی آن در مسیر جریان سیال و یا با ۹۰ درجه اختلاف خارج از مسیر آن قرار گیرد.

باز و بسته شدن اهرم شیر یا به صورت دستی انجام می شود یا موتورهای متحرکی را به آن متصل می کنند تا در صورت لزوم شیر را از راه دور کنترل کنند.

شیرهای توپی باید همیشه در حالت باز و یا بسته قرار داشته باشند که چرا نیمه باز بودن آن ها می تواند به شیر آسیب وارد کند.

شیر توپی دارای اهرمی به منظور باز یا بستن شیر است که از طریق یک  گیربکس به ساقه ی شیر تصل می شود و حرکات آن می تواند توپی شیر را بگرداند. در واقع با حرکت اهرم به اندازه ی یک قوس ۹۰ درجه ای شیر باز و بسته می شود.

در صورتی که شیرهای توپی در حالت باز قرار داشته باشند باعث افت جریان سیال می شوند و دلیل آن نیز کوچک بودن مجرای عبوری سیال نسبت به مجرای لوله است. در صورت طراحی و انتخاب غلط این کاهش فشار در برخی مواقع می تواند تلاطم سیال را به دنبال داشته باشد. (reduce bore)

در صورتی که مساحت مجاری شیر توپی با مساحت مجاری لوله یکی باشد می توان لوله را با استفاده از عملیات پیگ رانی تمیز کاری و یا بازرسی کرد.

شیرهای توپی را می توان با تزریق گریس آب بندی کرد. پایه گریس های تزریقی برای آب بندی بال ولو ها سینتتیک است.

شیرهای توپی را براساس نوع ساخت بدنه و نیز طراحی توپی به دو گروه تقسیم می کنند.

تقسیم بندی بال ولوها بر اساس ساخت بدنه

  • Top entry
  • Side entry
  • Welded body
  • شیر یک تکه
  • شیر دو تکه
  • شیر سه تکه

تقسیم بندی بال ولوها بر اساس طراحی توپی

  • فلوتینگ
  • ترونیون
  • Reduce bore
  • Full bore
  • و بال ولو v شکل

کف تراشی در کارگاه هات تپ

کف تراشی در کارگاه هات تپ برای ساخت انواع قطعات و تجهیزات مورد نیاز در عملیات هات تپ استفاده می شود. براده برداری از سطوح رویی یک قطعه، کف تراشی نامیده می شود. کف تراشی با استفاده از دستگاه فرز انجام می شود. شکل دهی به انواع تجهیزات و قطعات را می توان با این عملیات ممکن ساخت. با استفاده از دستگاه فرز می توان اعمل مختلفی را بر روی قطعات گوناگون پیاده کرد. کف تراشی یکی از این اعمال است.

کف تراشی
کف تراشی

کف تراشی را به منظور صاف و هموار کردن سطح، وجوه و ابعاد یک قطعه به کار می برند. این عملیات پیش از شکل دهی به قطعه ی مورد نظر انجام می شود تا فرم دهی به آن با نهایت کیفیت حاصل شود. کف تراشی را می توان با استفاده از ماشین فرز عمودی، افقی و یا یونیورسال انجام داد. استفاده از هر کدام این دستگاه ها شرایط کف تراشی را تغییر می دهد.

تنظیمات دستگاه و تنظیمات قطعه کار در کف تراشی با دستگاه فرز افقی حائز اهمیت است.

در کف تراشی با دستگاه فرز عمودی نیز به تجهیزات مخصوصی نیاز داریم از جمله کف تراش تیغچه دار و تیغه فرز انگشتی.

برای اطمینان از تراز بود تیغه دستگاه با سطح قطعه ی پایه می توان از یک تکه کاغذ استفاده کرد. حداقل فاصله ای که باید بین تیغه ی دستگاه فرز و سطح قطعه ی کار وجود داشته باشد به اندازه ی ضخامت یک برگ کاغذ است.

براده برداری با دستگاه فرز به دو شکل انجام می شود

  • براده برداری نوع فشاری یا همراه
  • و براده برداری در جهت مخالف یا معکوس

سطوح تخت و شیب دار، سطوح منحنی و انواع شیارها با استفاده از تیغه ها کف تراشی دستگاه فرز به وجود می آیند.

روش براده برداری همراه

در این روش حرکت قطعه بر روی میز کار و همچنین جهت دوران تیغه فرز به صورت همسو می باشد. براده برداری در این روش با ضخامت زیادی انجام می شود. لبه های برنده ی تیغه ی فرز در این روش سر نمی خورند. در واقع می توان گفت صافی سطح در این روش نسبت به روش معکوس بهتر و بیشتر است.

قطعات نازک را با استفاده از این روش می توان براده برداری کرد چرا که در این روش حرکت تیغه سعی در فشردن هرچه تمام قطعه به میز کار دارد. البته باید توجه داشت که برای استفاده از این روش بهتر است تا لقی میز کار را بگیریم.

از این روش در براده برداری قطعاتی با سطح سخت و ریخته گری شده استفاده نمی شود.

روش براده برداری معکوس

در این روش قطعه کار در جهت مخالف دوران تیغه ی فرز حرکت می کند. نیروی ناشی از برش در این روش قطعه را از میز کار جدا می کند. موج دار شدن سطح قطعات در این روش امری معمولی و رایج است.

لقی بین پیچ و مهره در دستگاه باید در هنگام کار با این روش حتما گرفته شود.

براده برداری در این روش و بخصوص در ابتدای کار بسیار نازک است. همچنین سر خوردن های مکرر در این کار خطوط برجسته ای را بر روی قطعه ی پایه ایجاد می کند.

نکاتی در رابطه با کف تراشی

در این عملیات به هر دو روش، این نحوه ی حرکت قطعه نسبت به دستگاه است که معکوس یا همراه بودن شیوه ی عملیات را مشخص می کند.

جهت دوران میله ی فرز باید هماهنگ با جهت قرار گرفتن تیغه های فرز روی میله فرز گیری باشد. خطوط برجسته ای که در روش معکوس ایجاد می شوند قابل بهبود اند. به این منظور باید اهرم های محکم کننده ی میز ماشین را به صورت صحیح محکم کنیم.

ابعاد وجود و سطح قطعه را با استفاده از کولیس خط کشی کرده و این قسمت ها با استفاده از کات کبود، دوه یا ماژیک رنگ می کنیم تا عملیات کف تراشی را با دقت بیشتری انجام دهیم.

استفاده از عملیات کف تراشی در کارگاه هات تپ

در کارگاه هات تپ برای ساخت گیبرکس دستگاه هات تپ از عملیات کف تراشی استفاده می کنند. ابتدا سطح قطعه ی مورد نظر را شکل داده و شکل دهی نهایی را با تراشکاری انجام می دهد. در واقع با استفاده از کف تراشی می توانیم محفظه ای را که گیربکس درون آن جای میگیرد، به صورت ابتدایی شکل دهی کنیم. چرخ دنده های گیربکس نیز با استفاده از این عملیات و با دستگاه فرز ایجاد شده و شکل می گیرند.

کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار در کارگاه هات تپ

بنابر دستور وزارت کار و رفاه اجتماعی و همچنین با استناد بر ماده ۲ آیین نامه حفاظت فنی و بهداشت کار، هر کارگاهی که تعداد اعضای آن ۲۵ نفر یا بیشتر باشد، تشکیل کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار بر عهده ی کارفرمای کارگاه قرار خواهد گرفت. این کمیته دارای ۵ عضو است که این اعضا در کنار یکدیگر وظایفی را در جهت بهبود فعالیت های کاری و بهداشتی کارگاه، انجام می دهند. کارگاه هات تپ نیز بسته به تعداد اعضای خود و با توجه به تعدد و سختی عملیات اجرایی درون کارگاه و فاز عملیاتی خود نیاز به تشکیل این کمیته خواهد داشت.

کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار
کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار

اعضای کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار

– کارفرما و یا نماینده ای که به صورت تام الاختیار از طرف کارفرما انتخاب شده باشد.
– نماینده ای که از طرف کارگران انتخاب شده باشد.
– مدیر فنی
– مسئول حفاظت فنی
– مسئول بهداشت

وظایف کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار

در این کمیته مشکلات کاری و بهداشتی موجود در محیط کار به اشتراک گذاشته می شود و سپس راه حلی برای رفع و رجوع کردن این مشکل ارائه می شود.
در صورت مراجعه کارشاناسان و بازرسین سازمان بهداشت، همکاری و مساعدت لازم از طرف کمیته حفاظت فنی صورت خواهد گرفت.
قوانین و موازین فنی و بهداشتی نیاز به آموزش و توجیه پذیری کارکنان و کارگران دارد. توجیه این مسأله بر عهده ی اعضای کمیته حفاظت فنی خواهد بود.
اعضای این کمیته در جهت بهبود امور و صحت عملکرد کاری در محیط کارگاه، کارفرما را یاری می دهند. استفاده از لوازم و تجهیزات نیز نیاز به نظارت و توجه ویژه ای دارد که اعضای کمیته حفاظت فنی کارفرما را در این امر یاری رسانی می کنند.
کارگرانی که در امر بهداشت کاری رغبت و جدیت زیادی دارند می توانند با پیشنهاد کمیته حفاظت فنی از طرف کارفرما تشویق شوند.
محیط کاری و نوع کار می تواند موجب بروز بیماری کارگران و کارکنان شود. این کمیته با پیگیری های مکرر خود می تواند معاینات ادواری را برای اطمینان از سلامت افراد حاضر در کارگاه ترتیب دهد. این معاینات می توانند به عنوان سنجش های استخدامی نیز مورد استفاده قرار گیرند تا افرادی که سلامت فیزیکی و روانی لازم برای کار در محیط کاری مورد نظر را دارند استخدام شوند.
اعضای کمیته حفاظت فنی به مانند بازرسینی عمل می کنند که بر وسایل و ابزارآلات کاری را به صورت ادواری چک می کنند و بر حسن استفاده از این ابزارآلات و تجهیزات حفاظت از بهداشت نظارت دارند.
در محیط کار همواره مسائل و حوادثی در حال رخداد است که آمارگیری و ثبت آن ها می تواند در بهبود و جلوگیری از این مسائل و حوادث مفید واقع شود. بنابرانی ثبت حوادث، جراحات و بیماری های ناشی از کار می تواند ضریب تکرار و ضریب شدت سالانه حوادث را مشخص کند.
نصب پوسترهای آموزشی در محیط کار می تواند در پیشگیری از رخدادهای ناگوار مفید باشد. نصب این پوسترها بر عهده ی کمیته ی حفاظت فنی و بهداشت کار خواهد بود.
در هر محیط کاری کانون های خطر متعددی وجود دارند که کارکنان باید از محل آن ها مطلع باشند تا با ایمنی بیشتری عمل کنند. اطلاعات لازم در رابطه با این کانون ها توسط کمیته ی مذکور به کارکنان ارائه می شود.
نظم و ترتیب و نحوه ی آرایش مواد اولیه و همچنین نحوه ی صحیح نگهداری از ماشین آلات و چگونگی استقرار آن ها نیز باید توسط این کمیته به افراد آموزش داده شود و پس از آن نظارت های مکرر بر این امر صورت گیرد. اعضای این کمیته می توانند در جهت نگهداری و چگونگی استقرار مواد اولیه و ماشین آلات دستورالعمل هایی تنظیم کنند و کارکنان را مکلف به اجرای این دستورالعمل ها برای نگهداری و استقرار ماشین آلات و مواد اولیه کنند.

جلسات کمیته حفاظت فنی

اعضای این کمیته موظفند جلسات دوره ای خود را حداقل یک بار در هر ماه برگزار کنند. در اولیت جلسه ای که اعضای این کمیته تشکیل می دهند باید یکی از اعضا را به عنوان دبیر کمیته انتخاب کنند. پس از آن تعیین جلسات و زمان تشکیل آن را دبیر کمیته تعیین خواهد کرد و دیگر اعضا باید با او همکاری لازم را داشته باشند. البته در مواقع ضرور کارفرما نیز می تواند درخواست جلسات اضطراری و زودتر از موعد را داشته باشد. نسخه ای از تصمیمات این کمیته توسط کارفرما به اداره کار محل ارسال می شود.
تشکیل این کمیته به هیچ عنوان از مسئولیت ها و وظایف کارفرما نمی کاهد و کارفرما مکلف است در تمامی امور وظایف خود را بدون کم و کاست در قبال کارکنان و کارگاه تشکیل شده اجرا کند.
اعضای کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار باید تأیید صلاحیت شوند. صلاحیت این افراد با استفاده از مدارکی تأیید و یا رد می شود که کارفرما به اداره کار می فرستد.

کمیته حفاظت فنی در کارگاه هات تپ

کارفرمای عملیات و کارگاه هات تپ نیز در صورتی که تعداد اعضای حاضر در آن به ۲۵ نفر یا بیشتر برسد مکلف به تشکیل این کمیته می باشد. در کارگاه هات تپ عملیات متعددی انجام می شود که هر کدام از آن ها اصول ایمنی و بهداشتی مربوط به خود را می طلبند. همچنین کارگاه های هات تپ محل استقرار و نگهداری انواع ماشین آلات، ابزار آلات CNC و پرتابل و همچنین ادوات و ابزار آلات کاری مربوط به هر عملیات است که نگهداری و اسقرار هر کدام از آن ها شرایط ویژه و منحصری دارد و باید طبق دستورالعمل های تنظیم شده انجام شود. تشکیل کمیته حفاظت ایمنی و بهداشت کار در چنین محیط پر آمد و شدی که در بر گیرنده ی اعمال بسیار است ضروری بوده و کیفیت عملکرد و همچنین ایمنی را در پی خواهد داشت.

اسپلیت اسلیو و نشت گیری از خطوط لوله

اسپلیت اسلیو یکی از انواع اتصالات نشت بند است که برای نشت گیری از خطوط لوله کاربرد دارد. اسپلیت اسلیو را اتصال نشت بند یا Leak Repair می نامند. از این اتصال در زمان آسیب به خطوط لوله استفاده می شود.

خطوط لوله در صنایعی پالایشگاهی، نیروگاهی و به خصوص نیروگاه سیکل ترکیبی، واحدها و صنایع پتروشیمی و همچنین خطوط لوله ی خدمات رسان شهری (آب و گاز) مورد استفاده قرار می گیرند. از این خطوط برای انتقال سیالات گازی و مایع استفاده می کنند. خطوط لوله ی انتقال سیالات در این صنایع با جنس های مختلف از فولادی و آهنی گرفته تا چدنی و پلاستیکی و سیمانی مورد استفاده قرار می گیرد. این خطوط برای انتقال سیالات به طرق مختلفی لوله گذاری می شوند و انتقال می یابند. لوله گذاری این خطوط می تواند در زیر سطح زمین، زیر سطح آب، روی سطح زمین و یا در ارتفاعات انتقال یابند. در هر کدام از این شرایط ممکن است آسیب ها و صدماتی متوجه لوله شوند. این آسیب ها می توانند از طریق اکسیژن جو و شرایط اتمسفریک رخ دهند و لوله را دچار خوردگی و پوسیدگی کنند. همچنین برخورد اشیاء و عوامل دیگر می تواند لوله را به صورت موضعی دچار آسیب دیدگی کند.

اسپلیت اسلیو و نشت گیری از خطوط لوله
اسپلیت اسلیو و نشت گیری از خطوط لوله

 این آسیب دیدگی ها گاهی به حدی شدید هستند که لوله را از مسیر و موضع خود خارج می کنند و نشتی های گسترده ای را در پی خواهند داشت. در چنین شرایطی باید خط لوله را ایزوله کرده و جریان سیال درون آن را متوقف کنند تا لوله را تعمیر کرده و لوله ی جدیدی را جایگزین آن سازند تا خط لوله به شرایط اولیه ی خود بازگردد. البته در برخی موارد نیز می توان با استفاده از عملیات استاپل و بدون خارج کردن لوله از سرویس دهی عملیات تعویض لوله و تعمیر خط را انجام داد که توضیح آن از موضوع این نوشته خارج است.

نشت گیری از خطوط لوله با اتصالات نشت بند

در صورتی که آسیب خط لوله به صورت جزئی رخ دهد و نشتی گسترده نباشد، از اتصالات نشت بند برای نشت گیری از خطوط لوله استفاده می شود. در صورتی که نشتی گسترده نباشد توجیه اقتصادی در تعویض موضعی لوله نخواهیم داشت و بهتر است خط لوله را با کم ترین هزینه تعمیر کنیم. در چنین شرایطی از اتصالات نشت بند استفاده می کنیم. یکی از این اتصالات اسپلیت اسلیو است. اسپلیت اسلیو ساختاری به مانند اسپلیت تی مکانیکی دارد با این تفاوت که استفاده از قطعات آب بند درون آن مرسوم است.

ساختار اسپلیت اسلیو

اسپلیت اسلیو نیز دارای دو پد است. اسپلیت اسلیو را معمولاً به صورت مکانیکی می سازند. دلیل این امر این است که از اسپلیت اسلیو بر روی خطوط لوله ای استفاده می شود که امکان اجرای عملیات جوشکاری بر روی این خطوط میسر نیست. به طور مثال در نشت گیری از خطوط لوله ای که در زیر سطح آب و در دریاها هستند نمی توان از اسپلیت اسلیو به صورت جوشی استفاده کرد. در این شرایط اسپلیت اسلیو را به صورت مکانیکی می سازند تا با استفاده از پیچ و مهره بتوان اتصال نشت بند را بر روی خط لوله نصب کرد.

بنابراین لبه های اتصال اسپلیت اسلیو را طوری می سازند که محلی برای بستن پیچ و مهره ها باشد. هر دو پد اسپلیت اسلیو نیمی از محور لوله را پوشش می دهند و زمانی که با پیچ و مهره در کنار هم بسته می شوند لوله را به صورت تمام و کمال در محل آسیب دیده و دارای نشتی پوشش می دهند. قسمت داخلی پدها در اتصال اسپلیت اسلیو دارای پوشش لاستیکی مقاومی است که نسبت به دما و ماهیت سیال مقاوم است و با آن وارد واکنش نمی شود. همچنین استفاده از قطعات آب بند در نقاط ابتدایی و انتهایی نشست اتصال بر روی لوله استفاده می شود. این قطعات نیز در برابر ماهیت شیمیایی سیال و میزان دمای آن مقاومت لازم و حداکثری را دارند. با استفاده از این دو مزیت می توان گفت میزان نشت گیری اتصال به حد نهایی و صد در صدی خواهد رسید.

این اتصالات می توانند توسط فلنج های کور مسدود شوند. البته از این اتصالات در انشعاب گیری از خطوط لوله ی زیر دریا نیز استفاده می شود. ساختار اسپلیت اسلیو به گونه ای است که می تواند در محیط آبی میزان نشت گیری بالایی داشته باشد.