اجرای هات تپ

hottaping

اجرای هات تپ

اجرای هات تپ یکی از فرایندهای فنی خطو لوله و مخازن به شمار می آید که معمولا در پالایشگاه ها و مجتمع های پتروشیمی بیشتر از سایر فیلدهای صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد، اما به طور کلی هر واحد صنعتی و خدماتی که به نحوی درگیر فرایندهای پایپینگ بوده و انتقال سیال از طریق خطوط لوله، یا ذخیره آن در مخازن بخشی از فرایندهای آن را شامل می شود می تواند به نحوی از آن استفاده کند.

اجرای هات تپ دارای الزامات و مبانی فنی بسیار حساس و شایان توجه است. بی توجهی به این شاخص ها برای اجرای هات تپ به هیچ عنوان توجیه ندارد. هات تپ روی خطوط لوله و مخازنی انجام می شود که سیال درون آن ها در جریان است. اغلب سیالات نیز حاوی مواد و ترکیباتی هستند که مستعد بروز احتراق و خطرات جانی و مالی اند. این امر در خصوص مجتمع های پالایشگاهی و پتروشیمی بیشتر صدق می کند، چرا که این دسته واحدهای صنعتی استخراج کننده و تولید کننده فرآورده های نفتی و گازی هستند و از این رو خطوط لوله آن ها حاوی ترکیبات قابل اشتعال است.

 

اجرای عملیات هات تپ روی خطوط لوله

حال و تحت این شرایط بدیهی است که اجرای هات تپ روی این دسته خطوط لوله چه خطراتی ممکن است به بار بیاورد و کوچک تین بی توجهی به فاکتورهای فنی کار می تواند چه تبعاتی به همراه داشته باشد. در فرایند اجرایی Hot Tap دستگاه برش گردبر یا کاتر با لوله درگیر می شود و روی آن فرایند برش را به صورت دورانی انجام می دهد. چنان که می دانیم برش یک فرایند حرارت زا است و در صورتی که در مجاورت مواد شیمیایی قابل اشتعال انجام گیرد می تواند ضریب واکنش این مواد در مقابل حرارت ناشی از برش را به طرز مشهودی بالا ببرد.

حساسیت کار زمانی بالاتر می رود که بدانیم در فرایند اجرای هات تپ هیچ گونه ماده و ابزار خنک کننده ای برای خنک کردن ناحیه برش حین فرایند وجود ندارد. ماهیت فرایند هات تپ و دستگاه آن به گونه ای است که دسترسی اپرتورهای اجرایی به ناحیه برش حین فرایند در آن ناممکن است و به همین دلیل امکان خنک کاری حین اجرای هات تپ به صورت دستی وجود ندارد. در این شرایط تنها ماده خنک کننده فرایند برش، خود سیال درون لوله می باشد که با جریان خود مانع از تجمع و افزایش ایستای دمای ناحیه برش شده و به این ترتیب خود نقش کننده عملیات را بر عهده می گیرد.

در چنین شرایطی وظیفه تیم های اجرایی و فنی و مهندسی است که با محاسبه مشخصات فنی سیال و سایر مولفه های تعیین کننده امکان پذیری اجرای هات تپ و دستورالعمل آن را طراحی و تدوین کنند. خروجی این مطالعات می تواند به یکی از اشکال زیر دستور کار اجرای هات تپ برای یک عملیات مشخص را تعیین کند:

اجرای هات تپ در پالایشگاه

برای مثال چنان که اشاره شد سیال درون لوله نقش خنک کننده فرایند برش را دارد. حال اگر سیال کم فشار باشد  ومیزان فشار آن به قدری پایین باشد که کارکرد خنک کاری مجموعه را نتواند ایفا کند بدیهی است که اجرای هات تپ فرایندی بسیار پر ریسک و پر خطر خواهد بود و باید از انجام آن امتناع کرد. البته در این شرایط نیز می توان به سراغ راهکارهای حل مسأله رفت. برای مثال می توان به کارفرما پیشنهاد داد که با تزریق سیال به صورت مقطعی یا افزایش مصنوعی فشار حین اجرای هات تپ شرایط را برای عملیاتی شدن کار فراهم کند، اما اگر به هر دلیلی انجام این قسم کارها نیز امکان پذیر نبود، اجرای کار هات تپ به هیچ وجه توجیه نداشته و مجری کار باید از زیر بار این مسئولیت شانه خالی کند.

از آن چه گفته شد می توان پی برد که Hot Tap چه در خطوط لوله و چه در مخازن عوامل تعیین کننده عدیده ای دارد و باید به تمامی آن ها توجه داشت تا کار بدون کوچک ترین ایرادی انجام شود. این فرایند پیش از هر چیز مستلزم محاسبات و مطالعات مهندسی است و از این رو در درجه اول یک فرایند مهندسی محسوب می شود. تنها در صورتی که خروجی مهندسی بر امکان پذیری کار مبتنی بود می توان به سراغ مراحل عملیاتی اجرای هات تپ رفت.