اسپلیت اسلیو یکی از انواع اتصالات نشت بند است که برای نشت گیری از خطوط لوله کاربرد دارد. اسپلیت اسلیو را اتصال نشت بند یا Leak Repair می نامند. از این اتصال در زمان آسیب به خطوط لوله استفاده می شود.
خطوط لوله در صنایعی پالایشگاهی، نیروگاهی و به خصوص نیروگاه سیکل ترکیبی، واحدها و صنایع پتروشیمی و همچنین خطوط لوله ی خدمات رسان شهری (آب و گاز) مورد استفاده قرار می گیرند. از این خطوط برای انتقال سیالات گازی و مایع استفاده می کنند. خطوط لوله ی انتقال سیالات در این صنایع با جنس های مختلف از فولادی و آهنی گرفته تا چدنی و پلاستیکی و سیمانی مورد استفاده قرار می گیرد. این خطوط برای انتقال سیالات به طرق مختلفی لوله گذاری می شوند و انتقال می یابند. لوله گذاری این خطوط می تواند در زیر سطح زمین، زیر سطح آب، روی سطح زمین و یا در ارتفاعات انتقال یابند. در هر کدام از این شرایط ممکن است آسیب ها و صدماتی متوجه لوله شوند. این آسیب ها می توانند از طریق اکسیژن جو و شرایط اتمسفریک رخ دهند و لوله را دچار خوردگی و پوسیدگی کنند. همچنین برخورد اشیاء و عوامل دیگر می تواند لوله را به صورت موضعی دچار آسیب دیدگی کند.
این آسیب دیدگی ها گاهی به حدی شدید هستند که لوله را از مسیر و موضع خود خارج می کنند و نشتی های گسترده ای را در پی خواهند داشت. در چنین شرایطی باید خط لوله را ایزوله کرده و جریان سیال درون آن را متوقف کنند تا لوله را تعمیر کرده و لوله ی جدیدی را جایگزین آن سازند تا خط لوله به شرایط اولیه ی خود بازگردد. البته در برخی موارد نیز می توان با استفاده از عملیات استاپل و بدون خارج کردن لوله از سرویس دهی عملیات تعویض لوله و تعمیر خط را انجام داد که توضیح آن از موضوع این نوشته خارج است.
نشت گیری از خطوط لوله با اتصالات نشت بند
در صورتی که آسیب خط لوله به صورت جزئی رخ دهد و نشتی گسترده نباشد، از اتصالات نشت بند برای نشت گیری از خطوط لوله استفاده می شود. در صورتی که نشتی گسترده نباشد توجیه اقتصادی در تعویض موضعی لوله نخواهیم داشت و بهتر است خط لوله را با کم ترین هزینه تعمیر کنیم. در چنین شرایطی از اتصالات نشت بند استفاده می کنیم. یکی از این اتصالات اسپلیت اسلیو است. اسپلیت اسلیو ساختاری به مانند اسپلیت تی مکانیکی دارد با این تفاوت که استفاده از قطعات آب بند درون آن مرسوم است.
ساختار اسپلیت اسلیو
اسپلیت اسلیو نیز دارای دو پد است. اسپلیت اسلیو را معمولاً به صورت مکانیکی می سازند. دلیل این امر این است که از اسپلیت اسلیو بر روی خطوط لوله ای استفاده می شود که امکان اجرای عملیات جوشکاری بر روی این خطوط میسر نیست. به طور مثال در نشت گیری از خطوط لوله ای که در زیر سطح آب و در دریاها هستند نمی توان از اسپلیت اسلیو به صورت جوشی استفاده کرد. در این شرایط اسپلیت اسلیو را به صورت مکانیکی می سازند تا با استفاده از پیچ و مهره بتوان اتصال نشت بند را بر روی خط لوله نصب کرد.
بنابراین لبه های اتصال اسپلیت اسلیو را طوری می سازند که محلی برای بستن پیچ و مهره ها باشد. هر دو پد اسپلیت اسلیو نیمی از محور لوله را پوشش می دهند و زمانی که با پیچ و مهره در کنار هم بسته می شوند لوله را به صورت تمام و کمال در محل آسیب دیده و دارای نشتی پوشش می دهند. قسمت داخلی پدها در اتصال اسپلیت اسلیو دارای پوشش لاستیکی مقاومی است که نسبت به دما و ماهیت سیال مقاوم است و با آن وارد واکنش نمی شود. همچنین استفاده از قطعات آب بند در نقاط ابتدایی و انتهایی نشست اتصال بر روی لوله استفاده می شود. این قطعات نیز در برابر ماهیت شیمیایی سیال و میزان دمای آن مقاومت لازم و حداکثری را دارند. با استفاده از این دو مزیت می توان گفت میزان نشت گیری اتصال به حد نهایی و صد در صدی خواهد رسید.
این اتصالات می توانند توسط فلنج های کور مسدود شوند. البته از این اتصالات در انشعاب گیری از خطوط لوله ی زیر دریا نیز استفاده می شود. ساختار اسپلیت اسلیو به گونه ای است که می تواند در محیط آبی میزان نشت گیری بالایی داشته باشد.
