هات تپ از جمله فرایندهای حساس در مقابل شرایط محیطی است و آلودگی های محیط می توانند سریعاً روی آن تأثیر بگذارد. مواد شیمیایی موجود در محل انجام عملیات هات تپ از دو حیث می توانند بر فرایند آسیب وارد کنند. مواد شیمیایی خطرزا می توانند نیروی انسانی را تحت تأثیر قرار دهد و به وی آسیب برسانند، همچنین مواد و املاح شمیایی قابل احتراق می توانند با حرارت ناشی از جوشکاری هات تپ یا خود عملیات برش گرم هات تپ واکنش نشان داده و در نتیجه شاهد آتش سوزی، احتراق و حتی انفجار هم باشیم که طبیعتاً تبعات بسیار سنگینی را به بار خواهد آورد.
با توجه به این نکات شناسایی املاح و مواد شیمیایی و اتخاذ تدابیری برای به حداقل رساندن آسیب هایی که این مواد می توانند بر عملیات هات تپ وارد کنند ضروری است. در نوشتار پیش به جداول و الگوهای MSDS به معنی جدول داده های ایمنی مواد اشاره کردیم و ضرورت و اهمیت رجوع به این فرم ها برای افزایش ضریب ایمنی فرایندها را گوشزد نمودیم. اشاره شد که عدم توجه به مواد شیمیایی و تبعات و خساراتی که می توانند بر مجموعه تحمیل کنند ممکن است بسیار سنگین باشد و خسارات جبران ناپذیری وارد کند. همچنین برخی عناصر و مولفه های مندرج در فرم های MSDS نظیر مشخصات فیزیکی و شیمیایی و اقدامات ایمنی و کمک های اولیه در صورت مواجهه با این مواد و … نیز ذکر گردیدند. اکنون و در ادامه بحث به دیگر آیتم هایی که در فرم های MSDS مطرح می شوند اشاره خواهد رفت:
– پیش بینی رها شدن در محیط : یکی از مواردی که در msds به هیچ وجه نباید نادیده انگاشته شود پیش بینی رها شدن ماده در محیط و تبعاتی است که می تواند داشته باشد. بدیهی است بر اساس مولفه های برشمرده شده در بخش پیشین می توان مختصاتی کلی از تبعات و آثار انتشار این مواد در محیط انجام عملیات هات تپ ترسیم کرد. حال و بر این اساس می توان اقدامات لازم برای به حداقل رساندن آسیب های فردی و زیست محیطی را پیش بینی و در فرم درج کرد.
الف) احتیاطات فردی: مهم ترین و نعییت کننده ترین اقدامات، پیش بینی های لازم قبل از مواجهه با شرایطی است که مستعد بروز بحران هایی نظیر انتشار مواد شیمیایی در محیط کار هات تپ است. باید تیم اجرایی عملیات نسبت به تمامی موادی که به نجوی استداد انتشار در محیط را دارند مطالعات لازم را داشته باشند. باید به صورت دقیق خطوط لوله و مخازنی که در محاورت محل انجام عملیات قرار دارند مورد بررسی قرار گیرند تا مواد و سیالات موجود در آن ها شناسایی شوند تا اقدامات لازم در صورت بروز نشتی در این سرویس ها و انتشار مواد شیمیایی از درون آن ها پیش بینی شود. در این صورت می توان طرح و دستورالعملی جامع جهت به حداقل رساندن تبعات مواجهه با این مواد تدوین شود. پیش بینی وسایل حفاظت فردی ویژه که نیروی کار را در مقابل خطرات ناشی از مواد شیمیایی مذکور ایمن می سازد گام اولی است که باید طرح شود. همچنین تعبیه سیستم های کنترل و توقف جریان این مواد در محیط نیز از دیگر اقدامات محسوب می شود که انجام آن مستلزم هماهنگی های لازم با کارفرما و خصوصاً تیم ایمنی کارفرماست.
ب) احتیاطات محیطی: به همان میزان که مواد شیمیایی مذکور می توانند افراد دخیل در پروژه هات تپ، یعنی تیم پیمانکار را درگیر خود سازند، کارفرما ممکن اسن در نتیجه انتشار این مواد در محیط کار خود دچار آسیب شود. ضمن این که آسیب های محیطی به همین میزان قابل فروکاست نیست و چه بسا زیست بوم منطقه در نتیجه انتشار این مواد دچار عارضه و بحران شود. بنابراین در این خصوص نیز انجام اقدامات پیشگیرانه، اقدامات اضطراری به محص بروز نشتی و انتشار، و متعاقب آن انجام اقدامات درازمدت برای به حداقل رساندن آسیب های وارده از طرف تیم اجرای پروژه هات تپ ضروری می نماید. ایمن سازی محیط، استفاده از تجهیزات کنترلی در خطوط لوله و مخازن، سیستم های آلارم دهنده واکنش سریع، سیستم های قطع کننده و مواردی از این دست، آیتم هایی هستند که باید مورد توجه قرار بگیرند تا هم محیط اجرای عملیات هات تپ، و هم کل مجموعه به عنوان یک واحد تولیدی یا خدماتی پایدار کارکد خود را حفظ کند و نه از جانب نیروی انسانی، و نه متغیرهای محیطی دچار آسیب های مشهود و جبران ناپذیر نشویم.
ج)احتیاطات پاکسازی : از دیگر موارد خائز اهمیت در واکنش به رها شدن ماده شیمیایی در محیط، پاکسازی آن است. در این شرایط نیز باید نیروی کار را به تجهیزات ایمنی مجهز کرد. ممکن است تماس با محیطی که در معرض ماده شیمیایی قرار گرفته است آسیب رسان باشد. در این شرایط باید نیروی کار را به دستکش ها و روپوش های محافظ مجهز کرد. استنشاق ماده شیمیایی دیگر خطری است که نیروی کار را تهدید می کند؛ در این خصوص نیز استفاده از ماسک ها به فراخور نیاز عملیاتی و میزان حساسیت ماده شیمیایی ضروری است. به طور کلی مجری هات تپ باید این تدابیر را پیشاپیش اندیشیده باشد تا در حین مواجهه با مشکلاتی نظیر انتشار ماده شیمیایی دچار آسیب نشود.
– انبارش و حمل و نقل : یکی دیگر از فاکتورهایی که در MSDS درح می شود و در اجرای عملیات هات تپ می توان به آن اشاره کرد، سیستم و طریقه انبار و حملو و نقل ایمن ماده شیمیایی است. در این خصوص باید هماهنگی های اولیه با تیم های فنی و ایمنی کارفرما از جانب مجری هات تپ انجام شده باشد. البته بدیهی است که تیم هات تپ مواد شیمیایی آنچنان خطرناکی را به همراه خود نخواهد داشت، اما در محیط کار کارفرما ممکن است این قسم مواد انتشار پیدا کنند. تیم اجرایی هات تپ باید مواد شیمیایی انبار شده و ذحیره شده در مجاورت کار گرم هات تپ را شناسایی کند. در این خصوص کارفرما موظف است گزارشی دقیق از مواد شیمیایی موجود ارائه داده و سیستم انبارداری آن ها را به اطلاع مجری هات تپ برساند تا اگر هر گونه اهمال و کاستی ای در آن وجود دارد از طریق تیم هات تپ به اطلاع کارفرما برسد. همچنین یکی دیگر از فاکتورهای تعیین کننده، سیستم حمل و نقل ماده شیمیایی است. بدیهی است که ممکن است در حین اجرای هات تپ تردد وسایط نقلیه حاوی مواد شیمیایی را از طرف کارفرما داشته باشیم. در چنین شرایطی مجری هات تپ باید نسبت به خطرات احتمالی آن کارفرما را مطلع کرده باشد. کارفرما موظف است بر حسب مندرجات MSDS از سیستم حمل و نقلی برای ماده شیمیایی مذکور بهره ببرد که بیشترین ضریب ایمنی را داراست.
موارد ذکر شده بخشی از دیگر از کاربردهای اجرایی فرم های MSDS برای عملیات هات تپ است. مجری هات تپ باید نهایت بهره را از این فرم ها و سایر مستندات ایمنی در خصوص مواد شیمیایی ببرد تا در حین اجرای هات تپ دچار آسیب از ناحیه مواد شیمیایی نشود.