سیالات مایع و گازی و تفاوت آن ها در حین عملیات هات تپ

سیالات مهم ترین جزء عملیات هات تپ را تشکیل می دهند. سیالات به طور مداوم تحت تنش برشی تغییر شکل می دهند. سیالات انواع مختلفی دارند اما مهم ترین سیالاتی که در عملیات هات تپ با آن ها سر و کار داریم سیالات مایع و گازها هستند. تنش برشی بر روی یک سیال باعث حرکت یا جریان یافتن سیال می شود. سیالاتی که در صنایع مختلف به صورت مواد خام اولیه و یا محصولات اولیه و ثانویه مورد استفاده قرار می گیرند درون خطوط لوله ای در جریان اند که این خطوط در برخی مواقع نیاز به انشعاب گیری پیدا می کنند. انشعاب گیری از این خطوط به منظور انتقال این سیالات به واحد ها یا مناطق دیگر صورت می گیرد تا سایت کاری گسترش پیدا کند و یا از این سیالات به منظور خدات رسانی به عموم افراد استفاده شود.

هر کدام از سیالات مایع و گازی رفتارهای منحصری از خود بروز می دهند که در حین عملیات هات تپ باید این رفتارها را مد نظر قرار داد. توجه به این رفتارها سبب می شود اصول ایمنی مربوط به سیال در پروژه های مختلف، متفاوت باشد. ضمنا اگر بخواهیم در این مساله واکاوی بیشتری داشته باشیم و حساسیت بیشتری به خرج دهیم باید بگوییم که هر سیال چه مایع و چه گازی بسته به ماهیت خود رفتارهای ویژه ای دارد که ممکن است سیال هم نوع خود این رفتارها را نداشته باشد. به عنوان مثال متان و هیدروژن سولفید هر دو سیال گازی هستند اما سولفید هیدروژن گازی به شدت سمی و خورنده است اما متان دارای خاصیت خورندگی نمی باشند.

سیالات گازی و مایع در عملیات هات تپ
سیالات گازی و مایع در عملیات هات تپ

تفاوت سیالات گازی و مایع

فشار

فشار یک سیال در خط لوله میزان نیرویی است که به دیواره ی لوله وارد می کند. در عملیات هات تپ خروجی انشعاب مهم ترین نقطه ای است که باید در برابر فشار سیال استحکام و مقاوت کافی داشته باشد. سیالات مایع فشار بیشتری نسبت به گازها به دیواره های لوله وارد می کنند. در نقطه انشعاب نیز مایعات با تلاطم بیشتری وارد لوله انشعابی می شوند. بنابراین میزان استحکام اتصالات باید در این نقطه بیشتر باشد.

نشتی سیال

از طرفی دیگر گازها نشتی بیشتری در مقایسه با مایعات دارند. در برخی پروژه های هات تپ نشتی گازهایی مانند سولفید هیدروژن در نزدیکی محل عملیات شرایط عملیات را با سختی دوچندان همراه ساخته بود و تیم اجرایی را مجبور ساخت تا در حین اجرای عملیات از انواع ماسک های شیمیایی استفاده کنند. استنشاق گازها به راحتی اتفاق می افتد و در صورتی که افراد حاضر در فاز عملیاتی از وسایل حفاظت شخصی استفاده نکنند ممکن است به مسمومیت حاصل از استنشاق گاز مبتلا شوند.

اشتعال و آتش سوزی

گازها با سرعت بیشتری وارد واکنش های شیمیایی می شوند. اشتعال و انفجار پس از آن در حین عملیات هات تپ محتمل است اگر این عملیات با شرایط ایمن و اصول فنی انجام نشود. به عنوان مثال جوشکاری بر روی خطوط لوله ای که تحت فشار سیالات گازی هستند محتمل تر از خطوط لوله ای است که تحت فشار سیالات مایع هستد. جوشکاری در صورت ضخیم نبودن لوله، حرارت لازم برای اشتعال و انفجار گازها را تأمین می کند. این مسأله با میزان کمتری برای مایعات نیز صدق می کند. برش دستگاه هات تپ بر روی لوله نیز یکی از مراحل هات تپ است که زاینده حرارت بالایی است. این برش بر روی خطوط لوله تحت فشار سیالات گازی، باید با دقت بیشتری انجام شود.