هات تپ بر روی خطوط گاز

4 سال ago

هات تپ بر روی خطوط گاز به چه صورت است؟

با توجه به پیش زمینه هابی که در مورد عملیات های هات تپ داریم باید متوجه این موضوع باشیم که هات تپ بر روی خطوط گاز می تواند بسیار سخت تر از سیال های دیگر باشد. چرا که خطوط لوله گاز با توجه به میزان سیالیت و فراریت بالای خود در مقایسه با بسیاری از سیالات دیگر حساسیت بیشتری برای انجام عملیات های تعمیراتی نظیر هات تپ را اقتضا می کنند. هات تپ خطوط لوله معمولاً اصول و روش های مشترک و یگانه ای را برای تمامی خطوط لوله دارد، اما خط و مسیر لوله گاز با توجه به مختصات ویژه فنی این سیال دارای خصوصیت های منحصر به فرد خود است. تیم اجرایی و کارفرما هات تپ لوله گاز باید این نکته را در نظر بگیرند که طراحی اتصالات، نصب آن ها و انجام برش به روش انشعاب گیری گرم یا هات تپ دشواری های بیشتری نسبت به بسیاری از سیالات دیگر دارد. گاز معمولاً بسیار سبک و فرار می باشد. چگالی این سیال بسیار پایین بوده و از مولکول های هوا نیز می تواند سبک تر باشد. به همین جهت است که بسیاری از شرکت های فعال در صنعت گاز ترجیح می دهند به جای استفاده از روش های نوین، همچنان خط لوله را خاموش و تخلیه نمایند و به این ترتیب انشعاب گیری از لوله گاز را به همان شیوه قدیمی و سنتی انجام دهند. از دیدگاه این دست افراد روش های جایگزین نظیر هات تپ روش هایی نامطمئن و مستعد بروز آسیب و بحران هستند و در معرض خسارات فراوانی هستند. از همین رو بهتر است برای انشعاب گیری از خط لوله گاز، فعالیت آن را متوقف نمود. اما فراموش نکنید که انجام عملیات هات تپ اگر بر اساس اصول و دستور العمل های ارجاع داده شده به استاندارد های ایمنی انجام شود مطمئن ترین و کم خطرترین راه برای انشعاب گیری به حساب می آید و به این دلیل انتخاب این روش از قضا بر ضریب ایمنی کار خواهد افزود.

اما همانطور که اشاره شد، این خصلت مهم حاصل نخواهد شد جز از طریق عطف توجه به مخاطراتی که عملیات هات تپ را تهدید می کند و نشتی سیال گاز یکی از مهم ترین شان است. بنابراین در حین انجام عملیات هات تپ باید توجه داشت که بروز کوچک ترین نشتی می تواند آسیب های جدی و خساران جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد. برخی از این آسیب ها به شرح زیر اشاره می شود:

هات تپ لوله گاز در مقایسه با دیگر سیالات ممکن است حساسیت های بیشتری داشته باشد اما در صورت رعایت استاندارد ها و تمامی ضوابط فرایند با اطمینان کامل به انجام خواهد رسید. پیچیده بودن و دشوار بودن یک فرایند به لحاط فاکتور های فنی و ایمنی نباید به معنای پذیرش ریسک عملیاتی آن باشد بلکه باید مجریان و کارفرماین پروژه را ترغیب کند تا با یافتن راهکار ها و ترغند های مناسب ضریب ریسک پروژه را به حداقل کاهش دهند. بنابراین انشعاب گیری گرم لوله گاز هرگز یک پروژه پرخطر نخواهد بود مگر آن که کارفرما عملیات در خصوص تدوین دستور العمل ها و روش های اجرایی کار، و انتخاب اپراتور ها و تیم عملیاتی و اجرایی سستی و بی توجهی به خرج داده باشد و ایمنی لازم را رعایت نکرده باشد. انتخاب پیمانکاران و مجریان نام آشنا و خوشنام جهت سپردن فرایند هات تپ، از نکاتی است که قعالان حوزه گاز برای برون سپاری پروژه های حساسی نظیر هات تپ باید نسبت به آن حساسیت بالایی را به خرج دهند.

گاز سیالی بسیار فرار است و از همین رو در مقایسه با سایر سیالات سرعت پیش روندگی بیشتری دارد. اما از سوی دیگر اگر فشار پایینی داشته باشد انجام عملیات هات تپ روی لوله گاز توصیه نمی شود. قابلیت احتراق و اشتعال در سیال گاز بسیار بالاست و در صورتی که فشار آن پایین باشد و سرعت سرد شدن فرآیند جوشکاری اتصال اسپلیت تی روی لوله پایین باشد، احتمال بروز اشتعال بالا خواهد بود. بنابراین چک کردن حداقل فشار سیال گاز پیش از انجام عملیات هات تپ و جوشکاری اتصال ضرروی است. هر دو فرایند مذکور تولید حرارت روی لوله می کنند و حرارت ایجاد شده درون جداره داخلی نفوذ می کند و سیال را نیز درگیر خود می کند. حال اگر سیال گاز با فشار خود قادر به رفع دما و حرارت ایجاد شده باشد، خطر احتراق به حداقل می رسد. اما اگر فشار سیال پایین باشد و حرارت در محیط درونی لوله باقی بماند احتمال بروز انفجار بسیار بالا خواهد رفت.
در حین جوشکاری اتصال هات تپ یا ایجاد انشعاب گرم روی لوله باید به فرایند بسیار حساس بود. هر گونه کم توجهی در فرایند جوشکای که منجر به ایجاد فاچعه های جبران ناپذیر خواهد شد بایستی قبل از آغاز جوشکاری پیش بینی شوند و در خصوص اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه در موردشان تصمیمات لازم اتخاذ شود. سوراخ شدن لوله حین جوشکاری، تشکیل حوضچه جوش، ترک خوردن خطوط جوش و باز شدن منفذ خروج کاز از اتصال و مواردی از این قبیل خطراتی هستند که می توانند بر فرایند هات تپ یا انشعاب گرم تأثیر منفی بگذارند. اگر این ایرادات در سطح بالا و حادی باشند اصلا نوبت به انجام هات تپ نرسیده و پیش از آن مجموعه متحمل خسارت و خرابی خواهد شد و امکان از دست رفتن جان نیروی انسانی نیز بسیار بالاست. از این رو دستور العمل ها و سایر تدابیر باید اندیشیده شده باشد.

حین انجام عملیات هات تپ نیز باید نسبت به آب بندی کامل مجموعه اطمینان داشته باشیم . در صورتی که هر یک از مراحل شامل نصب ولو، نصب دستگاه هات تپ و انجام عملیات برش گرم منجر به بروز نشتی سیال از لوله گاز شوند محیط مستعد بروز خطرات و خساراتی خواهد بود. باید توجه داشت که سیال گاز یک سیال کم وزن می باشد که با چشم قابل مشاهده و رویت نیست. حین بروز نشتی ممکن است اپراتور ها و نیروی انسانی اطراف متوجه مسأله نشوند؛ خصوصاً این که فضا هایی جون پالایشگاه های گاز و سایر محیط صنعتی مملو از مواد شیمیایی بوده و به مشام رسیدن بوی گاز و تشخیص آن توسط اپراتورها ممکن است اتفاق نیفتد. بنابراین بدون متوجه شدن نیرو های درگیر در عملیات هات تپ ، سیال گاز در محیط منتشر خواهد شد و تشکیل توده ای چون ابر از گاز متراکم شده می دهد. در این شرایط کوچک ترین عنصر قابل احتراقی می تواند منشأ بروز انفجار و انش سوزی باشد. اتخاذ تدابیر ویژه برای پیشگیری از چنین وقایعی لازمه کار گرم هات تپ است.

عملیات انشعاب گرم بر روی لوله گاز در مقایسه با سیالات دیکر ممکن است حساسیت های بیشتری داشته باشد اما در صورت رعایت استاندارد ها و تمامی ضوابط فرایند و در نظر گرفتن نکان مهم ایمنی با اطمینان کامل به انجام خواهد رسید. پیچیده بودن و دشوار بودن یک فرایند ار نظر فاکتور های فنی و ایمنی نباید به معنای پذیرش ریسک عملیاتی آن باشد بلکه باید مجریان و کارفرمایان پروژه را ترغیب کند تا با یافتن راهکار های مناسب میزان ریسک پروژه را به کمترین ممکن کاهش دهند. بنابراین انشعاب گیری گرم لوله گاز هرگز یک پروژه پر خطر نخواهد بود مگر آن که مسولان عملیات در خصوص تدوین دستور العمل ها و ترفند های اجرایی کار، و انتخاب اپراتور ها و تیم عملیاتی و اجرایی کم کاری هایی چون سستی و بی توجهی به خرج داده باشد. انتخاب پیمانکاران و مجریان متخصص و خوشنام برای سپردن فرایند هات تپ ، از نکاتی است که مسوولان حوزه گاز برای اجرای پروژه های حساسی چون هات تپ باید نسبت به آن حساسیت بالایی را به خرج دهند.