کنترل های عملیات هات تپ

اگر عملیات هات تپ را جزو فرایندهای ویژه خطوط لوله به شمار آوریم، بدیهی است که نکات ایمنی و کنترل های فنی نیز باید در آن ماهیت ویژه و منحصر به خود را داشته باشند. اجرای هات تپ بدون توجه به نکاتی که آن را تبدیل به فرایندی ایمن و مطمئن می کنند به هیچ عنوان توصیه نمی شود و از این رو بر مجموعه مجری عملیات hot tap واجب است که پیش از اجرای پروژه نسبت به مراتب اجرایی آن و متغیرهای تعیین کننده اش درکی کامل و جامع داشته باشند. در نتیجه برنامه ریزی و تدوین یک دستورالعمل کامل که ساز و کارهای کنترلی فلرایند رلا درج کرده باشد جزو پیش نیازهای اجرای هات تپ به شمار می رود.

در این خصوص می توان شرحی مفصل از مکانیسم های کنترلی اجرای هات تپ را ارائه داد. در این نوشتار به سرفصل برخی از این متغیرها خواهیم پرداخت تا درکی کامل تر از الزامات مدیریتی این فرایند ویژه خطوط لوله حاصل شود:

  • کنترل های محیطی: در این خصوص باید نگرشی دوجانبه داشت و هم به آسیب های وارد از ناحیه محیط به فرایند، و هم به آسیب های احتمالی اجرای هات تپ به محیط پرداخت. بدیهی است که ممکن است در حین اجرای هات تپ متغیرها و شاخص هایی در محیط موجود باشند که اجرای هات تپ را به مخاطره اندازند. مواد شیمیایی و سمی منتشر در محیط یکیاز این دست موارد هستند. از طرف دیگر خود عملیات hot tap نیز می توانتد به دلیل اهمال نیروی کار یا عدم طراحی و تدوین دقیق فرایندهای فنی به محیط آسیب برساند. از جزئی ترین مصادیق نظیر ریختن مواد زائد در مجاورت محل کار hot tap توسط اپراتورها گرفته تا مصادیق حاد و شدید نظیر سوانح خطرناکی چون احتراق و انفجار، آسیب هایی هستند که از ناحیه عملیات هات تپ متوجه محیط می شوند. مجری هات تپ باید نسبت به هر دو آیتم حساسیت کافی را داشته باشد تا از بروز هر دو پیشگیریس کند. پیش از اجرای عملیات باید شاخص های زیست محیطی به خوبی پایش شوند تا ایسمنی عملیات hot tap، و اپزراتورهای مجری فرایند تصمین شود. در ین احجرای عملیات نیز باید این مهم پیگیری شود. از سوی دیگر بازرسین و مسئولین نظارت بر اجرای hot tap نیز باید پیگیرانه و مسئولانه نسب به هر یک از مراحل اجرای هات تپ نظارت های کافی را به خرج دهند تا محیط در نتیجه هرز یک از این گام ها دچار آسیب نشود.
عملیات هات تپ
عملیات هات تپ انجام شده و کوپن استخراج شده
  • کنترل های بهداشتی: نیروی کار اولین عنصری است که در معرض آلودگی های ناشی از کار قرار می گیرد و بیش از هر دست اندرکاری در پروسه هات تپ ممکن است مواجه با بیماری های ناشی از آلودگی یا کار در محیط نا ایمن شود. از این رو حفظ سلامت نیروی کار و پایش و کنترل هر گونه عاملی که به نحوی بر سلامت و بهداشت او آسیب می رساند در اولویت اجرایی هات تپ خواهد بود. مدیریت مجموعه اجرایی هات تپ در درچه اول باید نسبت به در اختیار قرار دادن لباس کار و سایر ادوات لازم به صورت منظم و در بازه های زمانی استاندارد توجه ویژه داشته باشد. همچنین تست سلامت نیروی کار و رصد وضعیت سلامتی او جزو الزامات هر کار فنی و اجرایی به شمار می رود و از این رو باید نسبت به آن نیز اهتمام ویژه به خرج داد. نظارت بر تغذیه و فراهم کردن وعده های غذایی منظم و سالم، و نیز امکانات رفاهی متنایسب با شرایط کاری فشرده hot tap از دیگر الزاماتی است که در خصوص سلامت و بهداشت جسمی و روحی نیروی کار شایسته توجه ویژه است.
  • کنترل های فنی: درج دستورالعمل های استاندارد برای اجرای هات تپ از لوازم مهم در تضمین فرایند اجرایی خواهد بود و با توجه به این که انشعاب گیری گرم دارای خطرات و تهدیدات قابل توجه است، مستندات باید با بیشترین دقت ممکن تدوین شود. همچنین وظیفه متولیان و مسئولان اجرایی و نظارت هات تپ است که در طول فرایند گام به گام تمامی مراحل را رصد کنند و نسبت به صحت اجرای هر یک از مراحل اجرای هات تپ توجهات ویژه را مبذول دارند. کلیه مراحل این فرایند روی خطوط لوله و مخازن حاوی سیال انجام می شود و از این رو مخاطرات خاص خود را دارد. باید توجه داشت که بروز هر گونه ایراد در هر یک از مراحل فرایند می توان خطراتی جبران ناپذیر به همراه داشته باشد.
  • کنترل های پس از انجام عملیات: هرگز نباید تصور کرد که با اتمام hot tap فرایند به پایان رسیده است. با پایان عملیات هات تپ فرایندهای کنترلی مابعد عملیات می بایست به انجام برسند. در درجه اول باید نسبت به صحت عملکرد اتصالات نصب شده روی لوله پس از اجرای کار اطمینان حاصل کرد. هر گونه نشتی از ناحیه این اتصالات بدان معناست که یکی از مراحل ساخت، نصب یا عملیاتی به مشکل دچار شده است.
عملیات هات تپ
هات تپ

در صورت اطمینان از صحت عملکرد اتصالات، ابزار و ادوات عملیات اجرای هات تپ ضمن رعایت نکات ایمنی به محل حمل منتقل می شوند. یکی از مهم ترین فرایندها پس از اتمام عملیات، بازیابی دستگاه ها و اجزای عملیات به گونه ای است که برای عملیات های بعدی نیز کیفیت و صحت خود را حفظ کنند. باید فرایندهای نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه روی ابزارهای مورد نظر پیاده شود تا هیچ گونه ایرادی متوجه آن ها نشود. دستگاه هات تپ ممکن است پس از اتمام یک عملیات تا مدت ها مورد استفاده قرار نگیرد. باید فرایندهای نگهداری در آن به شیوه ای پیاده سازی شوند که دستگاه کیفیت خود را حفظ کنند.

کنترل و پایش فرایندها از اجزای بی بدیل عملیات هات تپ است. مجری hot tap به همان اندازه که نسبت به فرایندهای اجرایی حساسیت دارد، باید نسبت به نظارت و پایش فرایندها نیز به همان میزان اهتمام ورزد. صرف پیشبرد مراحل اجرایی بدون نظارت واحدهای مهندسی، می تواند محمل آسیب های جدی به عملیات باشد. چه بسیار مواردی که از همین سویه عدم توجه به فاکتورهای نظارتی به دلایلی نظیر اهمال نیروی کار، عدم تمرکز او، عدم هماهنگی های لازم، عدم اهتمام به استانداردها و دستورالعمل ها و روش های اجرایی، و حتی وجود اشتباهات در طراحی و برنامه ریزی های فنی و مهندسی دچار آسیب های جدی شده اند و فرایند اجرایی متوجه آسیب های جبران ناپذیر شده است.